Η ανάλυση ονείρων συνήθως πραγματοποιείται στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας. Οι Φροιντ, Γιουνγκ και Περλς (για να αναφέρουμε μόνο τους σημαντικότερους) έδωσαν χαρακτηριστικές κατευθύνσεις για την σημασία των ονείρων και την εργασία με αυτά κατά την θεραπεία.
Τα περιεχόμενα των ονείρων είναι μια σημαντική πηγή πληροφόρησης για την αθέατη ζωή του ανθρώπου, είναι η βασιλική οδός προς το υποσυνείδητο (Φρόιντ). Φόβοι, άγχη, επιθυμίες, απωθήσεις φανερώνονται με μεγαλύτερη ευκρίνεια, καθώς στο όνειρο έχει αναιρεθεί η λειτουργία της λογοκρισίας που ασκεί ο συνειδητός νους κατά την εγρήγορση. Σύμφωνα με τον Γιουνγκ μας πληροφορούν για τη σχέση του ατόμου με τα αρχέτυπα, με τα οποία ο άνθρωπος είναι συνδεδεμένος. Ο Κάπλαν Ουίλιαμς θεωρεί ότι τα όνειρα προσφέρουν στο άτομο την ευκαιρία να επανεξετάσει στάσεις ζωής και να δοκιμάσει εναλλακτικές δυνατότητες δράσης. Νεώτεροι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι κατά την διάρκεια της θεραπείας ο θεραπευόμενος τροποποιεί την ονειρική του εξιστόρηση, προκειμένου να νοηματοδοτήσει διαφορετικά την εμπειρία του, άρα το ονειρικό περιεχόμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως δείκτης της πορείας της θεραπείας (Ανδρουτσοπούλου).
Επομένως το συνταίριασμα του ονειρικού υλικού με την αφήγηση του θεραπευόμενου κατά την συνεδρία μπορεί να διαλευκάνει καλύτερα το νόημα του ονείρου και να λειτουργήσει ως παράγοντας επιτάχυνσης της ενόρασης και της θεραπευτικής διαδικασίας γενικότερα.
Ωστόσο σύμφωνα με τον Γιούνγκ το όνειρο χαρακτηρίζεται από μια αυτονομία. Είναι μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, κάτι σαν θεατρικό έργο που το τέλος του προσφέρει τη λύση του δράματος.
Σ’ αυτήν την λογική μπορεί να αποδειχθεί πολύ πρόσφορη η αυτόνομη εργασία με τα όνειρα, ιδιαίτερα όταν ένα άτομο έχει μια έφεση στο να θυμάται και να καταγράφει τα όνειρά του. Συνήθως κατά περιόδους ορισμένων ολίγων μηνών τα όνειρα ενός ανθρώπου χαρακτηρίζονται από την ίδια δυναμική, τα ίδια αρχέτυπα, τα ίδια υποσυνείδητα στοιχεία. Σ’ αυτήν την περίπτωση έχει νόημα μια βραχείας διάρκειας εργασία με τα όνειρα, χωρίς το άτομο να χρειαστεί να μπει σε μακροχρόνια θεραπευτική διαδικασία.
